Sintvejv – nostalgija za vremenima znanim i vremenima naslućenim

Nisu retki momenti kada zazvoni pitanje koliko još toga novog muzika može da pruži. Možda su novi izvori muzike ograničeni ili čak iscrpljeni, a da se nije ni primetilo. Inovativne muzike danas možda više i nema, već je sadašnje stanje u stvari stanje muzičke reciklaže. Maštovite, šablonske ili isforsirane, ali reciklaže.

U traganju za novim muzičkim iskustvima, dalje od glavnih hodnika internet biblioteke, može se pronaći sintvejv (engl. synthwave), žanr koji donosi svežinu. Ova grana elektronske muzike, sa sintisajzerom kao središnjim instrumentom, je žanrovski uokvirena 2005-2010. godine, sa prvim prodorom u Francuskoj (autori Kavinsky i College), i za sada nije mnogo komercijalizovana.

Sintvejv nepokolebljivo krstari emotivnim kolovozima. Atmosferično raznolik, umilan i buntovan, pustolovan i odvažan, onostran, sa nagoveštajima svetova koje naslućujemo, vedar i nostalgičan, sa predznacima svetova koje priželjkujemo.

Kompozicije su mahom instrumentali, a svoju inspiraciju imaju u filmovima, serijama, crtanim filmovima i video-igrama 80-ih godina (zbog čega se sintvejv naziva i retrowave, ili new retrowave): Blejdraner, Povratak u budućnost, Terminator, Robokap, TRON, Suspiria, igrice Street Fighter i OutRun, serija Poroci Majamija, plejada crtanih filmova, od Transformersa do raznih japanskih animiranih filmova i serija.

Anime i mange zauzimaju važno mesto u oblikovanju sintvejva, jer u velikoj meri koračaju kroz perivoje futura i sajberpanka, ispitujući moguće staze kojima bi društvo krenulo. Tu socijalnu crtu nosi i sintvejv. Odlikuje se muzičkim zapisima koji mogu da probude pitanja o društvu, o drugovanju i izopštenima, o marginalizovanim grupama, društvenim uređenjima i njihovim alternativama, o buntu i njegovim uzrocima.

S obzirom na to da se sintvejv stvara prevashodno od instrumenata novije generacije, njegov zvuk više poziva na (visoko)urbana okruženja i odnos ljudi-tehnologija, i svakako da je tehnologija modernog doba čest motiv sintvejva. Tu su vozila koja već imamo, zatim vozila novih doba, živopisna urbana zdanja i putevi, kompjuterske sprave, laseri, robotizovani delovi tela, kiborzi, veštačka inteligencija.

O ovom muzičkom žanru se može diskutovati i kao svojevrsnom kulturnom pokretu (ili kao jedan njegov deo) sa solidnim brojem pratioca koji bi mogao imati veći primat u decenijama koje slede, jer se sintvejv prožima kroz fotografiju, grafički dizajn, stil oblačenja, i u sprezi je sa već spomenutim filmovima, serijama, stripovima, ali i arhitekturi koja teži futurizmu.

Sajberpank često ide pod ruku sa sintvejvom kao okuženje potkovano visokom tehnologijom i ne baš sjajnim društvenim životom, gde se još jednom možemo vratiti na Blejdranera i Robokapa, uz značajnu japansku mangu Akira autora Kacuhira Otoma.

Uticaj na sintvejv su po navođenju samih predstavnika imali Vangelis, Džon Karpenter, Žan Mišel-Žar, Giorgo Moroder i Tangerine Dreams. Kao pioniri žanra se izdvajaju spomenuti Kavinsky i College, Miami Nights 1984, zatim pridolaze bataljoni drugih autora: Lazerhawk, Lost years, Magic Sword, Dance With The Dead, FM Attack, Robert Parker, Dynatron, Scandroid…

Svako od ovih autora uliva neku svoju notu. Magic Sword pojedinim kompozicijama reminiscira epsku fantastiku i još jedan podžanr fantastike, mač i magiju (što je uostalom očigledno iz naziva autora).

Dance With The Dead pruža žustar, anarhičan zvuk, Dynatron možda futuristički u temama i zvuku najdalje seže, FM Attack, Miami Nights 1984 i Lazerhawk daju tananu kadencu zajedno sa porivom za dugim noćnim vožnjama sa dragim ljudima.

Sintvejv jeste još uvek sporedan pravac u muzici, premda zastupljen u komercijalno uspešnim delima poput filmova Drive (iz 2011. godine, kod nas preveden kao Vozač, sa Rajanom Goslingom) i Tor Ragnarok, kao i serije Stranger Things (Čudnije stvari).

Serija Čudnije stvari savršeno koristi sintvejv. Kompozicije rađene posebno za seriju su delo severnoameričke grupe Survive i predstavljaju jednu od vodećih vrlina serije.

Nesumnjivo da Čudnije stvari imaju sjajnu glumu, razrađene karaktere, privlačnu radnju i režiju, no muzika sve elemente podiže na lestvicu iznad. Na ovom mestu muzika životvori kaleidoskop čuvstva pokretnih slika tako da ih posmatrač prihvata, proživljava i odlaže u svoje najdraže doživljene albume zrnoumlja. Upravo u ovoj seriji stoji stameni argument kako moćna muzika znatno podiže kvalitet dela.

Kad se sumiraju omiljeni filmovi i serije teško se može naći jedan koji nema obavezno i odličnu, prepoznatljivu muzičku raskoš.

Preporučujem slušanje sintvejva uz čitanje Zadužbine od Isaka Asimova. Zadužbina je serija romana sa dešavanjima smeštenim u duboku budućnost, više od 20 (dvadeset) hiljada godina od našeg doba.

Iako ovaj žanr trenutno nije preterano komercijalizovan, ne znači da to neće postati u narednim godinama. Već je osnovano nekoliko producentskih kuća koje se bave izdavanjem sintvejv albuma i singlova, filmska i televizijska industrija, kao što je spomenuto, počeli su da koriste sintvejv u skupljim projektima, što može da ima i drugu stranu novčića – kvantitet naspram kvaliteta, profit naspram maštovitosti i istinske potrebe za stvaranjem radi stvaranja.

Za sada, sintvejv jeste osveženje na muzičkom podneblju, nije inovativan kao žanr u celosti, ali sa inovativnim pojedincima. Čuvstveni spektar koji pobuđuje je raznolik, teme drugačije; ima svoju romantičnu (ne patetičnu, romantičnu) stranu, ima svoju distopiju, tamnije aspekte kroz darksynth podžanr, avanturistički zvuk, zov za jurenjem zalazećeg sunca u živopisnim vozilima.

Možda najvažnija vrlina sintvejva jeste što kao retko koja muzička sfera uranja u bliže i daleke dane budućeg vremena, nagoveštavajući nešto što predosećamo, ali još uvek nismo iskusili.

NAPOMENA: Zrnoumlja je reč iz radionice moje malenkosti. Predstavlja splet nekoliko pojmova; zrnoumlja su sve prefinjene misli, ideje, snovi (kao ono čemu težimo, što želimo) i doživljaji jednog čoveka.