Jedan od najvažnijih predstavnika savremene britanske umetnosti, Endi Goldsvorti, stvara pokrenut željom da pronikne u intimnost iskustva prirode.
Goldsvorti radi u poljima i šumama koristeći elemente i materijale iz neposrednog okruženja kao što su lišće, grančice i kamenje, drveće, kiša i blato, led i sneg, plima i drugi elementi za privremene umetničke kreacije bezvremene lepote.
Njegovi radovi su uključivali skultpure koje neodoljivo liče na džinovske paukove mreže, kameni zid ukrašen listovima leda, pa čak i kišne senke koje je umetnik pravio ležeći na ulici pod kapima kiše.
Posebno zanimljivo u njegovoj umetnosti je to što ova umetnička dela imaju tendenciju da nestanu u trenutku, ali su efektna u svojoj poruci, koja prožima sveobuhvatni rad ovog umetnika – i u životu kao i prirodi sve je prolazno.
Kratka biografija Goldsvortija
Rođen 1956. godine, Goldsvorti je odrastao u Lidsu gde je radio na farmi od svoje trinaeste godine. Nakon studija na Bradfort Art koledžu i Preston Polytechnic, počeo je svoj umetnički rad sa kamenim skulpturama na plažama Morkama, preselivši se potom u Damfris.
Osim u rodnoj Škotskoj i Engleskoj, Goldsvorti je stvarao na Severnom polu, u Japanu, Australiji, Severnoj Americi (uključujući Garden of Stones Holocaust Memorial u Kornel Botaničkim baštama u Njujorku).
Autor je više knjiga koje su, kao kolekcija fotografija njegovih umetničkih ostvarenja, među najtiražnijim izdanjima u umetnosti u Velikoj Britaniji.
Goldsvortijevo stvaralaštvo
Mada stvara najčešće u prirodnom okruženju i ruralnom kontekstu, Goldsvorti se u svom radu rukovodi opširnim i kompleksnim konceptom prirode kao entiteta prisutnog svuda i u svemu, podsećajući da je čovek njen neodvojivi deo.
Delići leda slepljeni u spiralnu arabesku koja se topi u prvom dodiru sa sunčevim zracima, listovi sezonskih boja koncentrično složeni na površini vode, nasumično rasuti kamenčići poređani harmonično prema veličini na površini tla… Njegov rad se zasniva na poštovanju elementarnih principa prirode i primeni sirovih materijala i predmeta iz neposrednog okruženja kom se eventualno vraćaju.
Kompozicija je obično minimalistička, često poigravanje sa zakonom gravitacije. Odajući prvobitni utisak veštačke tvorevine nametnute pozadini prirodnog ambijenta, njegove umetničke intervencije suprotstavljaju pronađen red naspram prirodnog (ne)reda.
Umetnik ih, međutim, koristi da podseti na kompleksnu isprepletanost i relativnost prirodnog i (ne)prirodnog, jer novouspostavljeni red i u strukturi i u materijalima i kompoziciji sadrži elemente i fenomene koji se nalaze svuda oko nas.
Mada uglavnom delikatno umetnute u prirodno okruženje i diskretno stopljene sa njim, konično složene drvene grančice i kameni obluci neodoljivo podsećaju na vulkanske, planinske kupe, koncentrični krugovi jesenjeg lišća u šumi evociraju slike vatre, naizgled nasumično bačeni drveni štapovi liče na pukotine tla.
Prividna jednostavnost i neprimetnost ovih umetničkih radova intenzivira atmosferu tenzije koja proizilazi iz osećanja mistike i neizbežne konačnosti izazvanih njihovom kratkotrajnošću. Njihova je realnost postavljena paralelno postojećoj prirodi, a ne u njenom imitiranju.
Iako je za njegovo stvaralaštvo najviše zaslužan uticaj Land Art pokreta, za razliku od Ričarda Longa i Roberta Smitsona, Goldsvorti stvara umetnost efemernog karaktera. Njegove skulpture i instalacije strpljivo oblikovane satima nestaju u trenutku. Nakon dugog stvaralačkog procesa koji je istovremeno izraz poniznosti pred moćima prirode, obično opstanu tek toliko dugo da mogu biti fotografisane pre nego što ih razruše naleti vetra, ili ih odnesu talasi plime.
Ključna uloga koju vreme igra u umetnosti ovog umetnika Tomas Ridelšajmer je portretisao u dokumentarnom filmu Rivers and Tides. Goldsvorti ističe da njegovo umetničko delo prestaje da postoji onog istog trenutka kada je njegovo stvaranje okončano. Stvaralački proces tako postaje istovremeni pokušaj trenutne simbioze sa prirodom i neizbežne prolaznosti takvog poduhvata.
Piše: Nevena Tatović
