Malo je onih koji za samo 27 godina svog života zasluže takvu slavu kod svog naroda da ostanu zapamćeni i nakon 100 godina od svoje smrti. Ove godine se obilježava stogodišnjica od smrti Vladimira Gaćinovića. Dobra prilika da se prisjetimo ko je on bio, zar ne?
Vladimir Gaćinović bio je književnik, esejista, može se reći i filozof, revolucionar i idejni tvorac Mlade Bosne.
Rođen je 1890. godine u selu Kačnju kod Bileće. Osnovnu školu završio je u Bileći i školovanje nastavio u Mostaru. Već tada, Gaćinović je postao dio literarno-filozofskog društva Matica i jednog mlađeg nacionalističko-socijalnog Sloboda koje se okupljalo oko Bogdana Žerajića. U Matici je dao svoje književne prikaze o Kočiću, a u Slobodi učestvuje u diskusijama o revoluciji.
Osim Mostara školovao se u Beogradu, Beču i Lozani. I kad je napustio svoju zemlju ostao je u kontaktu sa omladinom podržavajući ideje o oslobođenju. U Lozani je Gaćinović ušao u društvo ruskih revolucionara i među njima bio naročito omiljen.
Nakon Švajcarske Gaćinović odlazi u svoju rodnu Hercegovinu, a zatim u Beograd gdje stupa u srpsku organizaciju Ujedinjenje ili smrt. Iz Beograda odlazi u Sarajevo i uspostavlja kontakt sa omladinom željnom slobode i pune revolucionarnog duha, a nakon Sarajeva u Beč gdje piše svoje djelo Smrt jednog heroja. Djelo je štampano u Beogradu nakon čega ga je odnio sarajevskoj omladini.
Gaćinović je svojim idejama pokrenuo tadašnju univerzitetsku omladinu i unio revolucionarski duh pojačavši njihovu želju za slobodom.
Bio je veliki inspirator, ali i organizator revolucionarnih pokreta od kojih je najsnažniji atentat u Sarajevu 28. juna 1914. godine.
Osim što je bio veliki borac za slobodu, Gaćinović je bio i književnik, književni kritičar, pa i filozof tadašnjeg vremena.
Gaćinović je volio muziku, a jedna od dražih mu opera bila je Karmen. Za njega kažu da je bio romantičan, da je imao više ljubavi, a najveća mu je bila neka Ruskinja sa obale Volge.
Vladimir Gaćinović je govorio više jezika.
Umro je 11. avgusta 1917. godine pod nepoznatim okolnostima.
O Gaćinoviću drugi su govorili:
„Gorostasan i koščat, nije imao izgled čoveka koga je žena rodila, već koji je iz kamena izrastao. U njegovom muški ispršenom stavu bila je sva izazivačka snaga i prkosna izdržljivost naše rase. Njegova glava uvek gordo izdignuta, njegove bolesne sjajne oči nikad nisu bile oborene zemlji, gledale su daleko ispred sebe, u budućnost i u večnost.
…
Na njegovoj fizionomiji bili su urezani Šantićevi stihovi:
„Mi put svoj znamo, put Bogočoveka“.Njega niko nije video da se nasmejao; predstavljao je sobom svu krvničku namrštenost i istrajnu odlučnost svoje napaćene zemlje. Imao je njen hod, njen ritam, njen naglasak i kada bi on koračao, moglo se reći „Hercegovina korača“.“
Božidar Purić
„On je više nego iko osećao uzburkanost i našeg društva i našeg dnevnog mišljenja, i kao očajnik tražio nešto večno i solidno za što da se uhvati. I gdekada se hvatao za grubi sprud, da se razbije o nj, gdekada za belu penu, da još dublje padne. Niko nije bio ni tako naivan kao on da nasedne na grubosti egoizma društvenog, ni tako fantasta da se zanosi penom praznih šimera.“
Pero Slijepčević
Mnoge Gaćinovićeve riječi vječne su i ako želimo opstati moramo ih imati uvijek na umu.
„Mi, najmlađi, moramo početi stvarati novu istoriju. U svoje studeno društvo moramo unositi sunca, kolebati umrle i gibati reziginirane. Moramo povesti smrtonosni rat protiv pesimizma, malodušnosti i klonulosti, mi glasnici novih generacija i novih ljudi. Imajući veru jaču od života i ljubav koja diže iz grobova, mi ćemo pobediti.“
